Granie w gry jest kamieniem węgielnym ludzkiej kultury. W gry planszowe grywano już w starożytności, a immersyjne światy, które oferują współczesne gry wideo, są eksplorowane przez miliony graczy, którzy bardzo chętnie sięgają po gry, spędzając w nich nierzadko kilka godzin dziennie lub więcej. Podobnie jest w przypadku kasyn internetowych, które cieszą się niebywałą popularnością, oferując graczom dostęp do różnych wciągających gier kasynowych online, a także licznych bonusów, takich jak bruce bet promo code, dzięki któremu można grać na pieniądze za darmo, co jeszcze bardziej potęguje chęć grania i wygrywania.
Jednak dlaczego gry aż tak bardzo nas fascynują? Co sprawia, że bardzo często inwestujemy ogromne pokłady swojego czasu w gry, a czasem nawet i wysiłek, emocje oraz pieniądze? Dlaczego ta unikalna forma rozrywki jest dla nas tak bardzo atrakcyjna? Odpowiedź na to pytanie leży nie gdzie indziej, a w złożonej, wręcz skomplikowanej interakcji między psychologią gier a ludzkim zachowaniem.
Ewolucja zabawy i rozrywki
Na początek zbadajmy, czym tak naprawdę jest dla nas, ludzi, rozrywka. Przede wszystkim nie jest czymś wyjątkowym, co charakteryzuje wyłącznie ludzi. Wiele zwierząt chętnie angażuje się w różnego rodzaju rozrywki, szczególnie gdy są młode. Psy lubią na przykład aportować, a delfiny skakać i bawić się z ludźmi.
Jeśli spojrzymy na zabawę i rozrywkę w ujęciu ewolucyjnym, jest to pewien mechanizm uczenia się umiejętności z takich obszarów jak przetrwanie, więzi społeczne i rozwiązywanie problemów. Ludzie za pomocą gier rozwijają tę koncepcję jeszcze dalej, bo gry oferują bezpieczną przestrzeń do symulowania różnych wyzwań, testowania strategii, a także odkrywania kreatywności.
Gry i mózg: układ nagrody
Nie ulega żadnym wątpliwościom, że sercem i mózgiem tego, jak bardzo kochamy dziś gry, jest układ nagrody, który jest zlokalizowany w naszych mózgach. Jest on napędzany przez dopaminę, czyli neuroprzekaźnik, który odpowiada za takie obszary naszej egzystencji jak przyjemność i motywacja. Gry, a przede wszystkim gry wideo i gry hazardowe, są zaprojektowane w ten sposób, aby skutecznie stymulować ten układ, dostarczając dopaminy poprzez takie mechanizmy jak:
- wyzwania i nagrody: gdy uda nam się przejść jakiś trudny poziom w grze lub wygrać pieniądze na automacie, powoduje to wyrzut dopaminy, co sprawia, że jesteśmy szczęśliwi i chcemy się tak poczuć jeszcze raz i kolejny;
- progres i informacja zwrotna: jeśli widzimy postępy w grze, na przykład wbijamy naszej postaci w grze coraz wyższy poziom, odblokowując coraz lepszy ekwipunek, zaspokajamy naszą wrodzoną potrzebę do rozwoju i osiągania coraz lepszych rezultatów;
- losowe nagrody: nasz mózg uwielbia nieprzewidywalność, więc wszelkiego rodzaju lootboxy w grach, gdzie można zdobyć losowe przedmioty, a także gry hazardowe, gdzie nie wiemy, kiedy padnie wygrana, wzmagają w nas szczęście, powodując wyrzut dopaminy, który jest napędzany z każdą kolejną skrzynką i spinem.
Tego typu nagrody w grach sprawiają nam przede wszystkim dużo przyjemności. Ponadto przez niekończące się stymulowanie układu nagrody w naszym mózgu gry stają się niesamowicie wciągające. Czasem nawet do tego stopnia, że uzależniają.
Dlaczego gramy: motywacje psychologiczne
Ludzie sięgają po gry z różnych powodów. Najczęściej jest to związane z ich potrzebami psychologicznymi i cechami osobowości. To psychika motywuje nas do grania w gry, a kluczowe pięć aspektów, które najbardziej wpływają na motywację do sięgania po gry to:
- Osiągnięcia: Wielu ludzi gra w gry po to, bo chcą oni opanować jakieś umiejętności, ukończyć wyzwania i zdobyć uznanie w oczach innych. To motywacja, która jest powszechna przede wszystkim w grach konkurencyjnych, takich jak Counter-Strike 2, a także w tych, które kładą nacisk na postęp, na przykład World of Warcraft.
- Interakcje społeczne: Gry multiplayer są dziś niejako platformą społecznościową, która umożliwia interakcje, współpracę i rywalizację ze znajomymi i nieznajomymi. Dla niektórych osób tego typu gry są sposobem na utrzymanie kontaktu z bliskimi lub nawiązywanie nowych kontaktów online.
- Ucieczka od rzeczywistości: Gry pozwalają oderwać się od codziennej rutyny. Dzięki nim można zanurzyć się w wirtualnym świecie, gdzie można być zupełnie kimś innymi niż w rzeczywistości, na przykład bohaterem.
- Eksploracja i ciekawość: Gry z otwartym światem i gry logiczne pozwalają w dużym stopniu zaspokoić chęć eksploracji, odkrywania, rozwiązywania łamigłówek i poszerzania wiedzy, a wszystko to w zaciszu swojego domu.
- Ulga w stresie: Wiele osób traktuje gry, jako sposób na odprężenie się po ciężkim dniu. Dla takich osób gry są zorganizowaną, angażującą aktywnością, dzięki której mogą na chwilę odciąć się od problemów świata rzeczywistego i zwyczajnie się odprężyć.
Ciemna strona psychologii gier
Gry co prawda mogą oferować liczne korzyści, ukazane wyżej, ale jednak trzeba pamiętać, że jest to aktywność, która wiąże się z pewnym ryzykiem. Identyczne mechanizmy psychologiczne, które sprawiają, że gry są dla nas przyjemne, mogą też prowadzić do kompulsywnych zachowań. Na przykład, jeśli gramy zbyt dużo, może to zaburzyć nasze podejście do codziennych obowiązków i relacji. Może na tym też ucierpieć nasze zdrowie psychiczne. Dlatego do gier należy podchodzić odpowiedzialnie, tak, aby nie oddziaływały one negatywnie na życie w rzeczywistym świecie.